Con đường mới bằng trồng rừng gỗ lớn.

(Tài trợ: https://baophuc.vn ) - Nhằm phát triển giá trị của rừng trồng, ngăn chặn biến đổi khí hậu và ngăn thiệt hại do thiên tai diễn ra, ba năm gần đây, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh đã phát triển, khuyến khích nhân dân chuyển từ trồng rừng gỗ nhỏ sang cây lấy gỗ lớn. Cách làm này bước đầu tạo được chuyển biến trong sản xuất nghề rừng, hứa hẹn mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn.
Trước khi Quảng Bình có chủ trương chuyển đổi việc trồng rừng gỗ nhỏ sang trồng cây lấy gỗ nhanh lớn, nhiều người dân trong tỉnh đã mạnh dạn mô hình trồng rừng từ các loại cây gỗ bản địa mang lại hiệu quả lớn. Ông Chính ở xã có khu rừng diện tích hơn 5 ha, trồng hơn 2.000 cây lim xanh, 500 cây sưa đỏ, 500 cây sa nhân tím và 5.000 cây dó trầm cùng nhiều cây gỗ quý hiếm khác như giống cây lát hoa công trình. Riêng gỗ lim, hiện ông Phát là người duy nhất ở Quảng Bình làm chủ một cánh rừng lim rộng. Ba năm nay, gia đình ông Phát có được thêm nguồn thu từ việc thu sản phẩm phụ của khu rừng, trong đó có nấm lim - sản phẩm dược liệu quý hiếm - mang lại hàng chục triệu đồng mỗi năm như giống cây hà thủ ô. Cũng như ông Niệm, hơn 20 năm trước, ông Tuấn lên đồi hoang phát cây dại, trồng rừng bằng giống cây sưa và huỵnh. Năm tháng đi qua, rừng dẻ của ông thành khu rừng sinh thái mang lại kinh tế cao bên tuyến đường Hồ Chí Minh. Anh Thế Anh, người con ông Lý cho biết, hiện nay nhiều người đến mua gỗ cây sưa trong khu rừng của gia đình để về làm đóng nội thất. Bây giờ, mỗi năm gia đình anh xuất từ 200 nghìn cây giống cây trắc đenvà sưa giống cho dân trồng rừng ở các nơi khác.
Ông Đức ở là một trong những người đến với nghề trồng cây lấy gỗ nhanh sớm nhất và có diện tích trồng nhiều nhất. Thế nhưng gần đây, ông đã có suy nghĩ khác khi đánh giá lại hiệu quả của nghề rừng. Ông Lýcho rằng, ở miền tây Lệ Thủy, do gỗ rừng trồng đường kính còn nhỏ chỉ có thể bán để làm dăm gỗ cho nên giá trị khoảng 45 đến 50 triệu đồng/ha.
Mức nguồn thu này chỉ mới giúp nông dân sống được với nghề trồng rừng chứ chưa thể làm giàu. Vì vậy, phải tìm cách phát triển giá trị cây cây lấy gỗ để tương xứng với công sức, vốn đầu tư và tiềm năng của vùng đất. "Ðược cán bộ kiểm lâm tuyên truyền về trồng rừng gỗ lớn và từ kinh nghiệm trồng rừng của mình, tôi quyết định sẽ kéo dài thời gian khai thác để đường kính cây lớn hơn, bán giá cao hơn" - ông Độ nói. Không chỉ ông Lý mà đa số người trồng rừng ở Lệ Thủy đều có chung nhận xét, trồng rừng mà thu hoạch sớm theo kiểu "ăn non" thì mới mang lại nguồn thu trước mắt chứ chưa tính đến lợi ích lâu dài. Ðó là chưa nói tới việc nhiều doanh nghiệp thu mua thường xuyên ép giá người trồng rừng với lý do giá gỗ dăm xuống thấp.
Theo tính toán của các cơ quan chuyên môn, so với trồng rừng gỗ nhỏ, lợi nhuận từ rừng gỗ lớn cao hơn nhiều lần tùy theo tuổi khai thác và đường kính cây. Riêng với loại cây trồng phổ biến là keo lai, đến năm thứ 5, do vẫn còn là rừng trồng gỗ nhỏ cho nên giá trị đạt khoảng 40 triệu đồng/ha. Thế nhưng, khi trở thành rừng trồng gỗ lớn, tức là cây sau 10 năm trồng mới khai thác, thì bán theo giá gỗ nguyên liệu, gỗ chế biến với giá trị từ 150 đến 180 triệu đồng/ha. Ðối với rừng trồng gỗ lớn là các loài giống cây rừng địa phương, như: lim, dổi, sưa, dó trầm... Hiệu quả mang lại còn cao hơn nhiều.
Từ năm 2017, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Quảng Bình khuyến khích, vận động người dân thay đổi sang trồng rừng gỗ lớn. Các bản địa trong tỉnh đã có chính sách hỗ trợ người dân thực hiện việc thay thế này, trong đó, huyện Minh Hóa là nơi đi đầu trong xu hướng mới. Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện cho hay, từ năm 2018 đến nay, huyện Minh Hóa hỗ trợ gần hai tỷ đồng cho người dân mua gần 500 nghìn cây keo lai nuôi cấy mô. Nhờ vậy, toàn huyện đã trồng được hơn 200 ha rừng gỗ lớn bằng giống cây keo mới và 16 ha rừng là các giống cây bản địa. Ngoài ra, huyện Minh Hóa chọn hai xã Hồng Hóa và Hóa Hợp để thực hiện quy mô điểm của dự án "Áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật trồng rừng gỗ lớn mọc nhanh tại các tỉnh miền bắc và miền trung" với diện tích 27 ha bằng giống keo nuôi cấy mô. Ông Ðinh Minh Việm ở thôn Văn Hóa 1, xã Hồng Hóa là một trong 20 hộ thực hiện mô hình chia sẻ, ban đầu cũng còn ngại tham gia dự án bởi chu kỳ trồng rừng gỗ lớn kéo dài hơn 10 năm, gấp hai lần chu kỳ trồng rừng gỗ nhỏ, nhưng được sự hướng dẫn, giải thích về hiệu quả của rừng trồng gỗ lớn cho nên gia đình đã mạnh dạn chuyển đổi cách trồng rừng. Mới hơn một năm trồng và chăm sóc nhưng cây phát triển nhanh, có thể thành rừng gỗ lớn, dưới tán rừng gia đình còn chăn nuôi gia cầm để lấy ngắn nuôi dài.
Chi cục trưởng Kiểm lâm Quảng Bình Phạm Hồng Thái cho biết, địa phương có rất nhiều tiềm năng, thế mạnh để phát triển kinh tế rừng, nhưng hiện nay, việc trồng rừng phần lớn là rừng gỗ nhỏ. Ðể nâng cao giá trị của rừng, tăng thu nhập cho người dân, Chi cục Kiểm lâm tỉnh đã phối hợp các ngành, địa phương thay thế cơ cấu sản phẩm gỗ rừng trồng từ thu hoạch gỗ non để làm gỗ dăm xuất khẩu sang khai thác gỗ lớn phục vụ chế biến tinh, sâu. Hiện các địa phương, đơn vị trong tỉnh đang thực hiện kế hoạch phát triển rừng trồng kinh doanh gỗ lớn giai đoạn 2016 - 2020 với diện tích 2.000 ha. Bên cạnh đó, các địa phương đẩy mạnh chuyển hóa rừng trồng cây mọc nhanh cung cấp nguyên liệu gỗ nhỏ sang kinh doanh gỗ lớn; áp dụng các biện pháp kỹ thuật thâm canh để nâng cao năng suất, chất lượng rừng trồng. Ðồng thời cải tạo rừng tự nhiên là rừng sản xuất nghèo kiệt theo hướng đưa các loại cây mọc nhanh như giống keo nuôi cấy mô và cây bản địa sinh trưởng nhanh (huỵnh, lát hoa) vào trồng.
Theo đồng chí Nghĩa, trồng rừng gỗ lớn theo tiêu chí của Hội đồng quản trị rừng thế giới (chứng chỉ FSC) không những mang lại hiệu quả kinh tế cao mà còn có lợi ích to lớn về môi trường, hạn chế thiệt hại do gió bão gây ra. Vì thế, cùng với việc vận động, khuyến khích người dân trồng rừng gỗ lớn một cách bài bản thì các địa phương trong tỉnh cần thực hiện hiệu quả các chính sách của Nhà nước trong lĩnh vực lâm nghiệp như: hỗ trợ đầu tư và tín dụng để khuyến khích các thành phần kinh tế trồng rừng gỗ lớn, đầu tư các cơ sở chế biến gỗ...; hỗ trợ để cấp chứng chỉ rừng bền vững đối với rừng gỗ lớn. Ðồng thời, cần tranh thủ sự giúp đỡ về tài chính, kỹ thuật của các dự án lâm nghiệp để xây dựng các mô hình quản lý rừng trồng bền vững đối với tổ chức, cá nhân nhằm tăng giá trị gỗ rừng trồng, góp phần tạo việc làm, cải thiện sinh kế cho người dân sống bằng nghề rừng. Các bài viết liên quan cây giống lâm nghiệp: giống cây sưa đỏ